هر کشوری برای واردات و صادرات و همچنین ترخیص کالا از گمرک، قوانین متفاوتی دارد. گاهی در روند تجارت بین‌المللی با محدودیت‌ها یا موانعی روبه‌رو می‌شویم. برای مثال، تحریم‌های اقتصادی آمریکا و اروپا چالش‌های زیادی برای بازرگانان ایرانی ایجاد کرده است. به‌طور نمونه، واردات برخی کالاها از کشورهایی خاص ممنوع شده است. در چنین شرایطی می‌توان از شیوه‌ای به نام ترانشیپ کالا استفاده کرد. این روش شامل انتقال کالا به یک کشور واسط و سپس ارسال آن به مقصد نهایی است.
در حقیقت، ترانشیپمنت (Transshipment) یکی از روش های حمل و نقل دریایی است که به معنی ارسال محموله به یک مکان میانی و از آنجا به مقصد اصلی منتقل می باشد. این شیوه در مواردی به کار می‌رود که مسیر مستقیم به مقصد در دسترس نباشد یا شرایط خاصی مثل تحریم‌ها محدودیت‌هایی برای حمل و نقل ایجاد کنند. امروزه ترانشیپ به عنوان روشی برای دور زدن تحریم‌ها نیز استفاده می‌شود.
فرایند ترانشیپمنت کالا در 5 مرحله
فرایند ترانشیپ کالا به طور معمول از چند مرحله تشکیل می‌شود که هر کدام نقش مهمی در جابه‌جایی کالا به مقصد نهایی دارند.
این مراحل عبارتند از:
- تحویل کالا در بندر مبدأ: ابتدا کالا به گمرک کشور مبدأ تحویل داده می‌شود. در این مرحله، محموله‌ها برای مراحل بعدی بارگیری و جابه‌جایی آماده می‌شوند.
- بارگیری در کانتینر: پس از تحویل به گمرک، کالا وارد کانتینر می‌شود. کانتینرها از ابزارهای اصلی حمل و نقل بین‌المللی هستند و برای جابه‌جایی ایمن و کارآمد بارها استفاده می‌شوند.
- تخلیه در بندر میانی: در این مرحله، محموله‌ها در بندری که به عنوان مقصد میانی شناخته می‌شود، تخلیه می‌گردند. سپس محموله‌ها از کانتینرها خارج شده و برای انتقال به مرحله بعدی آماده می‌شوند.
- انتقال به مقصد نهایی: پس از تخلیه در بندر میانی، کالاها به وسیله یک روش حمل‌ونقل دیگر مانند کامیون، قطار یا کشتی مجدداً بارگیری شده و به سوی مقصد نهایی حرکت می‌کنند.
- تخلیه در مقصد نهایی: در نهایت، کالاها در بندر یا مکان نهایی تخلیه شده و برای تحویل به گیرنده اصلی آماده می‌شوند.
چرا از ترانشیپ کالا استفاده می‌شود؟ آسان‌سازی صادرات و واردات
سوالی که پیش می‌آید این است که هدف اصلی از ترانشیپ کالا چیست؟ این روش به شما کمک می‌کند تا موانع و ممنوعیت‌های تجاری را دور بزنید و فرآیند صادرات و واردات با سرعت بیشتری انجام دهید.
ترانشیپ نه تنها به کاهش هزینه‌های تجارت کمک می‌کند، بلکه فرآیند حمل و نقل را هم آسان‌تر می‌کند. هرچند ممکن است مسیری که طی می‌شود طولانی‌تر باشد، اما در شرایطی که گزینه دیگری وجود ندارد، ترانشیپ بهترین راه‌حل است.
در مواقعی که نیاز به تغییر روش حمل و نقل دارید نیز میتوانید از روش ترانشیپمنت استفاده کنید. در این حالت، محموله‌ها با استفاده از شیوه‌های مختلف حمل و نقل دریایی، هوایی، زمینی یا ترکیبی به مقاصد نهایی منتقل می‌شوند.
کاربرد ترانشیپ کالا در حمل و نقل دریایی
ترانسشیپمنت یا جابه‌جایی محموله در میان مسیر، یک فرایند پراستفاده در صنعت حمل و نقل دریایی است که در شرایط مختلفی به کار می‌رود. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین کاربردهای تراشنیپمنت می‌پردازیم:
- نبود مسیر مستقیم میان مبدأ و مقصد: در بسیاری از موارد، به دلیل عدم وجود مسیر مستقیم زمینی، هوایی یا دریایی بین مبدأ و مقصد، نیاز به استفاده از ترانشیپ حس می‌شود. اگر بین کشور مبدأ و مقصد مسیری مستقیم برای جابه‌جایی بار وجود نداشته باشد، بهترین گزینه استفاده از ترانشیپ خواهد بود.
- مشکلات بندر مقصد: در برخی موارد، بنادر مقصد ممکن است به دلیل عواملی همچون جزر و مد یا ناتوانی در پذیرش کشتی‌های بزرگ، امکان پهلوگیری کشتی را نداشته باشند. در این مواقع، محموله به کشتی‌های کوچک‌تر منتقل می‌شود تا به مقصد نهایی برسد.
- کاهش هزینه‌ها: جابه‌جایی مستقیم کالا معمولاً پرهزینه‌تر از روش ترانشیپ است. به همین دلیل، بسیاری از افراد برای صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل و نقل، ترانشیپمنت را انتخاب می‌کنند.
- حمل و نقل چندمرحله‌ای: در برخی از روش‌های حمل و نقل ترکیبی، از ترانشیپ استفاده می‌شود. به عنوان مثال، محموله ابتدا با استفاده از خطوط ریلی به نقطه‌ای منتقل شده و سپس از آنجا از طریق ترانشیپ دریایی به مقصد نهایی ارسال می‌شود.
ترانشیپ علاوه بر کاربردهای مختلفی که دارد، مزایای دیگری نیز به همراه می‌آورد که در ادامه می‌توان به آنها پرداخت.
مزایا و معایب ترانشیپمنت چیست؟
همان‌طور که گفته شد، در ترانشیپ کالا ابتدا به یک گمرک واسط منتقل شده و سپس به مقصد نهایی ارسال می‌شود.
- با این روش نیازی به استفاده از چندین وسیله برای حمل بار از مبدأ نیست و هزینه حمل و نقل کاهش می‌یابد.
- روش ترانشیپمنت، امکان تفکیک بار در مسیر را فراهم می‌کند.
- کاهش قاچاق
- سرعت بخشیدن به فرآیندهای گمرکی
- کوتاه کردن زمان ترخیص کالا
با این حال، معایب خاص خود را نیز دارد. مهم‌ترین مشکل این روش تأخیر در حمل بار و زمان‌بر بودن فرآیند رسیدن کالا به مقصد نهایی است.
اگرچه تأخیر در ترانشیپ معمولاً طبیعی است، زیرا فرآیند بارگیری و تخلیه چندین بار تکرار می‌شود.
بنابراین، اگر سرعت تحویل بار برای شما اهمیت زیادی دارد، این روش ممکن است گزینه مناسبی نباشد.
ترانشیپ بین المللی کالا چیست؟
ترانشیپ بین المللی روشی است که برای جابه‌جایی محموله‌ها و کانتینرهای مختلف بین کشورهای جهان استفاده می‌شود. بر اساس آمارهای اخیر، حدود ۳۰ درصد از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است و این میزان همچنان در حال افزایش است.
برای انجام این فرآیند، نیاز به تأییدیه نهایی از سوی گمرک کشور واسط وجود دارد. پس از دریافت این تأییدیه، دو حالت ممکن است رخ دهد.
- در صورتی که محموله به چندین مقصد ارسال شود، برای هر مقصد قبض بار جداگانه صادر می‌شود.
- اما اگر تنها وسیله حمل و نقل تغییر کند، نیازی به صدور قبض جدید نخواهد بود.
بندر ترانشیپمنت کالا از ایران کجاست؟
تاجران برای استفاده از ترانشیپمنت باید بنادری را که به‌طور خاص برای این روش طراحی شده‌اند، شناسایی کنند. بیشتر عملیات ترانشیپ کالا از ایران در بندر جبل علی انجام می‌شود که شرق و غرب یا شمال و جنوب خاورمیانه را به هم متصل می‌کند.
بندر جبل علی، یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین بنادر امارات متحده عربی به شمار می‌رود که در شمال شرقی این کشور قرار دارد. این بندر به عنوان یکی از مراکز اصلی حمل و نقل دریایی و ترانشیپمنت کالا در منطقه خلیج فارس شناخته شده و به عنوان دروازه‌ای به سوی دریای عمان عمل می‌کند.
بندر ترانشیپ داخلی برای واردات کشور ایران، بندرعباس می باشد. تمامی کالاهای ترانشیپ شده از بندرعباس به سایر بنادر کشور منتقل می شوند.
در ادامه بنادری را معرفی میکنیم که نقش کلیدی در تجارت جهانی ایفا می‌کنند و بخش‌های وسیعی از مناطق مختلف جهان مانند شرق آسیا، خاورمیانه و اروپا را به هم پیوند می‌دهند.
بزرگ‌ترین بنادر ترانشیپ در جهان
اگر حجم ترانشیپ در یک بندر بیش از 75 درصد از کل ترافیک آن بندر باشد، می‌توان آن را به عنوان یک مرکز اصلی ترانشیپ تلقی کرد.
در مقابل، بنادری که کمتر از 25 درصد از کل ترافیکشان به ترانشیپمنت اختصاص دارد، معمولاً فعالیت‌های کمتری در این زمینه دارند.
- بندر سنگاپور: طبق آمارهای 2019، بندر سنگاپور به عنوان یکی از پررفت‌وآمدترین بنادر ترانشیپی جهان شناخته شده است و حدود 20 درصد از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است. این بندر در جنوب شبه‌جزیره مالایا و نزدیک به بندر جوهور مالزی قرار دارد و به بیش از 600 بندر در 123 کشور متصل است.
- بندر شانگهای: این بندر که در نزدیکی شهر شانگهای قرار دارد، یکی از بزرگ‌ترین مراکز ترانشیپی جهان به شمار می‌آید. نیمی از فعالیت‌های این بندر مربوط به تخلیه و بارگیری کشتی‌های ترانشیپی است و از سال 2010 با توسعه زیرساخت‌ها، پیشرفت چشمگیری داشته است.
- بندر شنژن: در سال 2019، این بندر با جابه‌جایی 27.5 میلیون TEU به یکی از شلوغ‌ترین بنادر ترانشیپی جهان تبدیل شد. بندر شنژن در جنوب چین واقع شده و بین بنادر شانگهای و سنگاپور قرار دارد که آن را به یک موقعیت جغرافیایی استراتژیک تبدیل می‌کند.
- بندر بوسان: بزرگ‌ترین بندر کره جنوبی است که در شهر بوسان واقع شده و در سال 2019 با جابه‌جایی 22 میلیون TEU به رتبه ششم جهان در ظرفیت کانتینری دست یافت.
- بندر هنگ‌کنگ: این بندر با داشتن آب‌های عمیق و موقعیت جغرافیایی مناسب، یکی از پرترددترین بنادر جهان به شمار می‌آید. بر اساس آمارهای 2019، بندر هنگ‌کنگ حدود پنج میلیون TEU کالای ترانشیپی را جابه‌جا کرده و در رتبه هشتم جهانی قرار دارد.
لازم به ذکر است که برای مطالعه بیشتر در این باره میتوانید به صفحه 5 بندر پر تردد ترانشیپ جهانی در وب سایت Port Technology مراجعه بفرمایید.
فرایند ترانشیپ کالا در چین
تمامی بارهای صادارتی از کشور چین توسط کشتی فیدری به بندر مادر منتقل و تخلیه می شود. سپس کشتی های ایرانی بارگیری شده و به بندرعباس منتقل می شوند. این پروسه در فرایند واردات از چین، ترانشیپمنت کالا نامیده می شود. (درباره واردات از چین بیشتر بخوانید.)
تاخیر در ترانشیپ، امری طبیعی است!
با توجه به ماهیت ترانشیپ که شامل انتقال کالا در مسیرهای طولانی‌تری است، تاخیر در این روش چندان غیرمنتظره نیست. فرایند توقف در یک مقصد واسط و سپس بارگیری و انتقال به مقصد نهایی زمان‌بر است.
برای نمونه، ممکن است بارگیری یک محموله در یک بندر چند روز تا یک هفته طول بکشد. به همین دلیل، بهتر است ترانشیپ تنها زمانی مورد استفاده قرار گیرد که راهکارهای دیگری برای حمل کالا وجود نداشته باشد.
ترانزیت چیست و چه کاربردی دارد؟
ترانزیت به معنای انتقال کالا از یک گمرک به گمرکی دیگر است، بدون اینکه نیازی به پرداخت عوارض گمرکی باشد. این روش معمولاً برای محموله‌هایی استفاده می‌شود که هنوز به مقصد نهایی خود نرسیده‌اند و در مسیر انتقال هستند.
به دلیل اینکه ترانزیت یک فرآیند بین‌المللی است، کشورهای مختلف باید قوانین و مقررات یکدیگر را در هنگام جابجایی کالا رعایت کنند تا هیچ مشکلی در عبور از مرزها به وجود نیاید.
یکی از مزایای اصلی ترانزیت زمانی آشکار می‌شود که مقصد کالا از مبدأ دور باشد. در این حالت، ترانزیت می‌تواند هزینه‌های مرتبط با انبارداری، بازرسی و تخلیه کالا در گمرکات را کاهش دهد، زیرا نیازی به بررسی‌های مکرر نیست. به این ترتیب، از بسیاری از هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌شود.
تفاوت بین ترانشیپ و ترانزیت کالا چیست؟
واژه‌های “ترانزیت” و “ترانشیپ” اغلب به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تعریف قانونی آنها بسته به هدف و حوزه قضایی ممکن است متفاوت باشد.
بر اساس کنوانسیون بین‌المللی سازمان جهانی گمرک (کنوانسیون کیوتو تجدیدنظر شده)، این دو واژه به شکل زیر تعریف شده‌اند:
- ترانزیت: فرآیندی گمرکی که طی آن کالا تحت نظارت گمرک از یک گمرک به گمرک دیگری منتقل می‌شود.
- ترانشیپ: فرآیندی گمرکی که در آن کالا تحت نظارت گمرک از وسیله حمل وارداتی به وسیله حمل صادراتی در یک محدوده گمرکی منتقل می‌شود، جایی که دفتر واردات و صادرات قرار دارد.
در اصطلاح رایج، ترانزیت به معنای حمل کالا از طریق یک قلمرو است که کالا در وسیله حمل اصلی خود (مانند کشتی، قطار یا هواپیما) باقی می‌ماند. در مقابل، ترانشیپ به حمل کالا اشاره دارد که طی آن کالا در یک قلمرو از یک وسیله حمل تخلیه شده و به وسیله حمل دیگری بارگیری می‌شود.
این محموله‌ها معمولاً تحت قوانین نظارتی کمتری قرار دارند تا تجارت تسهیل شود، چرا که ریسک‌های مالیاتی و امنیتی آنها برای کشوری که از آن عبور می‌کنند کمتر است. اما به‌منظور جلوگیری از قاچاق و اعمال کنترل‌های گمرکی سخت‌گیرانه‌تر (مانند کنترل صادرات)، قوانین بسیاری ایجاب می‌کنند که مقصد یا گیرنده کالاها در هنگام ورود و خروج از قلمرو یکسان باشد.
درباره این اصطلاحات بیشتر بخوانید: اصطلاحات گمرکی و بازرگانی
تفاوت کراس استاف و ترانشیپ چیست؟
کراس استاف یکی از روش‌های متداول در حمل و نقل دریایی است. وقتی هیچ مسیر حمل مستقیم از مبدأ تا مقصد وجود ندارد یا فروشنده تمایل دارد کالا در کشوری غیر از مبدأ تحویل داده شود، کراس استاف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- در این روش، محموله ابتدا به یک کشور سوم ارسال می‌شود و سپس از آنجا به مقصد نهایی منتقل می‌گردد. این فرایند شامل تخلیه کالا از یک کانتینر و بارگیری آن به کانتینر دیگری از یک خط حمل و نقل جدید است که به آن کراس استاف می‌گویند. از سوی دیگر، در ترانشیپ، کانتینر کامل از یک کشتی به کشتی دیگری منتقل می‌شود، بدون اینکه محتوای داخل کانتینر تخلیه یا تغییر کند.
- تفاوت مهم دیگر در این است که در ترانشیپمنت، تغییر بارنامه (سوئیچ بارنامه) تنها در صورت نیاز صاحب کالا به بارنامه جدید انجام می‌شود. اما در کراس استاف، صدور بارنامه جدید به‌طور مستقیم از مبدأ کراس صورت می‌گیرد. همچنین عملیات کراس استاف معمولاً حدود یک تا دو روز زمان می‌برد.
- تفاوت دیگر در کوتاه تر بودن پروسه ترانشیپ کالا می باشد.
- علاوه بر موارد ذکر شده، هزینه های ترانشیپمنت نسبت به کراس استاف پایین تر خواهد بود.
در صورتی که تمایل دارید بیشتر مطالعه بفرمایید، کلیک نمایید: کراس استاف
چگونه محموله‌های خود را در روش ترانشیپ ردیابی کنیم؟
تجار و بازرگانان نسبت به محموله‌های صادراتی و وارداتی خود حساسیت زیادی دارند. خوشبختانه امروزه امکان ردیابی محموله‌های ارسال‌شده از طریق شرکت‌های حمل‌ونقل فراهم شده است. بهترین روش برای پیگیری این محموله‌ها، ردیابی آنلاین آنها در طول مسیر است.
شما میتوانید با مراجعه به وب‌سایت شرکت‌های حمل بار یا از طریق تماس با بخش پشتیبانی، به‌صورت لحظه‌ای از وضعیت ارسال بارهای خود مطلع شوید. به عنوان مثال، در صورتی که به دنبال حمل‌ونقل بین‌المللی به یونان هستید، میتوانید روند ارسال محموله خود را از طریق پنل کاربری مشاهده کنید.
شرکت کشتیرانی دروازه طلایی دریای نور همچنین امکان پیگیری مراحل ارسال بار از طریق پیامک و تماس را برای مشتریان خود فراهم کرده است. بنابراین، برای انتقال محموله‌های تجاری خود، میتوانید با اطمینان از خدمات این شرکت بهره‌مند شوید.
سخن پایانی
ترانشیپ کالا یکی از روش‌های کاربردی در حمل‌ونقل بین‌المللی است که به ویژه در مواردی مانند نبود مسیر مستقیم یا وجود تحریم‌ها استفاده می‌شود. این روش شامل انتقال کالا به یک کشور واسط و سپس ارسال آن به مقصد نهایی است.
ترانشیپ علاوه بر دور زدن محدودیت‌ها، به کاهش هزینه‌ها و تسهیل حمل‌ونقل کمک می‌کند، اما ممکن است فرآیند طولانی‌تری داشته باشد و تاخیر در تحویل کالا را به همراه داشته باشد.
