HS Code مخفف عبارت Harmonized System Code است که به معنی کد تعرفه بین‌المللی گمرکی کالا می‌باشد. کد HS یا “کد تعرفه بین‌المللی گمرکی کالا” که یکی از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی می باشد، یک سریال ۸ رقمی و منحصر به فرد است که برای شناسایی، استانداردسازی و طبقه‌بندی کالاها در سطح بین‌المللی به کار می‌رود. این کد بر اساس یک سیستم هماهنگ‌شده (نمانکلاتور) که توسط کشورهای عضو سازمان جهانی گمرک پذیرفته شده است، تعیین می‌شود.
کد تعرفه گمرکی
تا سال ۲۰۱۵، تنها ۱۸۰ کشور از کد تعرفه گمرکی (HS Code) برای واردات و صادرات کالاهای خود استفاده می‌کردند. با این حال، در سال‌های اخیر تعداد کشورهای استفاده‌کننده از این سیستم افزایش یافته است. کتاب مقررات صادرات و واردات ایران نیز شامل دسته‌بندی کد کالاهاست و هر سال نسخه به‌روز آن منتشر می‌شود.
این کتاب، پایگاهی جامع برای دسترسی به جدیدترین کدهای تعرفه کالا است. با جستجو در این پایگاه، می‌توانید به اطلاعات کامل فارسی و انگلیسی کالا، از جمله شماره تعرفه HS، شرح کالا، حقوق ورودی (ترکیبی از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض)، و تعرفه ترجیحی دست یابید.
کد ۸ رقمی HS در سازمان‌هایی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان توسعه تجارت و سازمان امور مالیاتی کشور به‌صورت یکسان استفاده می‌شود و مشخصات کلی کالا را نشان می‌دهد. واردکنندگان نیز با استفاده از این کد، می‌توانند به اطلاعاتی نظیر میزان حقوق ورودی، مجاز یا غیرمجاز بودن کالا و مجوزهای لازم برای ترخیص آن از گمرک دست پیدا کنند.
اهمیت HS Code در واردات
HS Code یکی از مهم‌ترین ابزارها برای واردات کالا است. این کد نه‌تنها فرآیند شناسایی و ترخیص کالا را تسهیل می‌کند، بلکه در شفاف‌سازی هزینه‌های ورودی و رعایت قوانین گمرکی نقش کلیدی دارد.
دریافت کد تعرفه گمرکی یکی از مهم‌ترین اقدامات پیش از ثبت سفارش کالا است. این کد به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند تا پیش از هر اقدامی، از نیازمندی‌های قانونی کالاها برای واردات و ترخیص مطلع شوند. با دریافت این کد، اطلاعاتی نظیر میزان حقوق ورودی، مجاز یا غیرمجاز بودن کالاها، و مجوزهای لازم برای واردات به‌دست می‌آید.
از آنجایی که سیستم کدگذاری تعرفه گمرکی به‌صورت بین‌المللی طراحی شده است، سازمان‌های تجاری و گمرک‌ها اهمیت ویژه‌ای برای دریافت این کد قائل هستند. این سیستم ابزار اصلی برای تشریفات گمرکی، کنترل تجارت بین‌الملل، و نظارت بر واردات و صادرات کالاها به شمار می‌آید.
کاربردهای کد تعرفه گمرکی
کاربردهای Hs Code را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:
- اطلاع از جزئیات کالا: برای ثبت سفارش واردات، آگاهی از جزئیات دقیق کالا ضروری است. این کد اطلاعات کامل را ارائه می‌دهد.
- شناسایی مجوزهای لازم: هر کالا برای ترخیص از گمرک به مجوزهایی نیاز دارد که از طریق این کد قابل شناسایی است.
- محاسبه حق ورودی کالا: این کد میزان حقوق گمرکی و سود بازرگانی را برای کالاها مشخص می‌کند.
- تعیین وضعیت مجاز یا غیرمجاز بودن کالا: بر اساس قوانین داخلی، برخی کالاها ممکن است برای ورود به کشور مجاز نباشند که این موضوع از طریق کد تعرفه قابل شناسایی است.
- تشخیص خطرناک بودن کالا: برخی کالاها، مانند مواد شیمیایی یا بهداشتی، ممکن است در دسته مواد خطرناک یا نیازمند قرنطینه قرار گیرند.
- اطلاع از قوانین کشور مبدأ: این کد امکان دسترسی به اطلاعات صادراتی کشور مبدأ و شرایط آن را فراهم می‌کند.
- ایجاد جامعه آماری برای گمرک: کد تعرفه اطلاعات آماری دقیقی در مورد تجارت بین‌المللی به سازمان‌های گمرکی ارائه می‌دهد.
- جمع‌آوری مالیات داخلی: این کد به دولت‌ها در محاسبه و جمع‌آوری مالیات‌های مربوط به واردات کمک می‌کند.
- پیگیری تعرفه‌های حمل‌ونقل کالا: از طریق این کد می‌توان تعرفه‌های مربوط به حمل‌ونقل کالا را بررسی کرد.
این کد، ابزار کلیدی در فرآیندهای تجاری و گمرکی است و نقش مهمی در تسهیل تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند.
ساختار کد HS
سیستم HS Code تمامی کالاها را در ۲۱ فصل کلی و ۹۹ دسته طبقه‌بندی می‌کند. این کد شامل ارقام زیر است:
- دو رقم اول: نشان‌دهنده فصل کالا
- دو رقم دوم: نشان‌دهنده سرفصل کالا
- دو رقم سوم: نشان‌دهنده زیرشاخه کالا
- دو رقم چهارم و پنجم: بر اساس قوانین داخلی هر کشور برای طبقه‌بندی دقیق‌تر کالاها تعیین می‌شود.
برای مثال، کد مربوط به کالای “سیب” به‌صورت دقیق در این ساختار جای می‌گیرد.
فصول سیستم HS Code
برای آشنایی بهتر، فصول سیستم کدگذاری تعرفه کالاها در ادامه ارائه شده است:
- فصل اول: حیوانات زنده و محصولات حیوانی
- فصل دوم: محصولات نباتی و گیاهی
- فصل سوم: چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی و فرآورده‌های مرتبط
- فصل چهارم: محصولات صنایع غذایی، نوشیدنی‌ها و آبگون‌های الکلی
- فصل پنجم: محصولات معدنی
- فصل ششم: محصولات صنایع شیمیایی و صنایع وابسته
- فصل هفتم: مواد پلاستیکی، کائوچو و مصنوعات مرتبط
- فصل هشتم: پوست خام، چرم و مصنوعات وابسته
- فصل نهم: چوب و مصنوعات چوبی، زغال چوب، چوب‌پنبه و محصولات مشابه
- فصل دهم: خمیر چوب، مواد الیافی سلولزی و کاغذ یا مقوای بازیافتی
- فصل یازدهم: مواد و محصولات نساجی
- فصل دوازدهم: کفش، کلاه، چتر آفتابی، عصا و اشیاء مشابه
- فصل سیزدهم: مصنوعات سنگی، گچ، سیمان، پنبه نسوز و میکا
- فصل چهاردهم: مروارید طبیعی یا پرورشی، سنگ‌های گران‌بها و فلزات ارزشمند
- فصل پانزدهم: فلزات معمولی و مصنوعات مرتبط
- فصل شانزدهم: ماشین‌آلات مکانیکی و تجهیزات برقی
- فصل هفدهم: وسایل نقلیه زمینی، هوایی و آبی
- فصل هجدهم: دستگاه‌های اپتیک، عکاسی، سنجش و کنترل
- فصل نوزدهم: اسلحه، مهمات و قطعات مرتبط
- فصل بیستم: سایر مصنوعات و کالاهای متفرقه
- فصل بیست و یکم: اشیاء هنری، عتیقه‌جات و اقلام کلکسیونی
این ساختار جامع، امکان دسته‌بندی و شناسایی دقیق کالاها را برای امور تجاری و گمرکی فراهم می‌کند.
اسناد و مدارک موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک
مدارک لازم برای ترخیص کالا را می‌توان در دو دسته اصلی تقسیم کرد:
مدارک مربوط به کالا
- گواهی مبدأ
- بارنامه
- پکینگ لیست
- فاکتور
- قبض انبار
- ترخیصیه
- پیش‌فاکتور یا پروفرما اینویس
- مجوزهای قانونی
- ثبت سفارش بازرگانی
- گواهینامه استاندارد
- بیمه‌نامه
- گواهی بازرسی
مدارک مربوط به صاحب کالا
- اصل کارت بازرگانی
- اصل کارت ملی
- کپی تمامی صفحات کارت بازرگانی
- کپی کارت ملی صاحب کالا
اطلاع از کد تعرفه گمرکی کالا
برای دریافت کد تعرفه گمرکی کالا، وارد سایت IranCode.ir شوید. با جستجوی نام کالای موردنظر در کادر جستجو، می‌توانید دسته‌بندی تعرفه‌های گمرکی را مشاهده کنید و اطلاعات مرتبط را به‌دست آورید.
سازمان جهانی گمرک هر ۵ سال یک‌بار، تغییرات و اصلاحات جدید در سیستم کدگذاری تعرفه گمرکی را به کشورهای عضو اعلام می‌کند. این به‌روزرسانی‌ها با توجه به تغییرات جهانی در کالاها و محصولات انجام می‌شود. به‌عنوان‌مثال، تغییرات سال ۲۰۲۲ شامل ۳۵۱ اصلاحیه مهم بوده است که به مسائل زیست‌محیطی و اجتماعی توجه ویژه‌ای داشته است.
تغییرات عمده در به‌روزرسانی اخیر شامل موارد زیر است:
| حوزه | توضیحات |
|---|---|
| پیشرفت‌های تکنولوژیکی | اضافه شدن دسته‌بندی‌هایی برای فیبر شیشه‌ای، ماشین‌آلات شکل‌دهی فلزات، پرینترهای سه‌بعدی، ضایعات الکترونیکی و فناوری‌های نوین مانند تولید مواد افزودنی. |
| صنایع غذایی و نوشیدنی | تنظیم مجدد دسته‌بندی محصولات تنباکو و نیکوتین‌دار برای پوشش آماری بهتر. |
| صنایع شیمیایی | به‌روزرسانی بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر پروتکل مونترال (حفاظت از لایه اوزون)، کنوانسیون استکهلم (آلاینده‌های آلی پایدار) و کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی. |
| حوزه بهداشت | ساده‌سازی دسته‌بندی کیت‌های تشخیصی و دارونماها. |
| وسایل حمل‌ونقل | اضافه شدن دسته‌بندی‌های مرتبط با پهپادها. |
این اصلاحات، سازگاری سیستم کدگذاری با تحولات جهانی و تسهیل در امور گمرکی و تجاری را هدف قرار داده‌اند.
