روش های حمل و نقل دریایی بر اساس بسته بندی، مسیر ناوگان و نوع و میزان بار، به دسته های مختلفی تقسیم می شوند.
از جمله مهم ترین و پرکاربردترین این روش ها می توان به حمل کانتینری و حمل فله ای اشاره کرد. در زمینه بسته بندی، انواع حمل شامل حمل کانتینری، بارهای فله، کشتی بارج، حمل Ro-Ro و جابه جایی محموله های بزرگ می شود.
بر اساس مسیر حرکت ناوگان نیز، حمل ونقل دریایی به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می گردد. روش های غیرمستقیم شامل کراس استافینگ، ترانسشیپ و حمل ترکیبی است. همچنین، از نظر ظرفیت بار، حمل و نقل دریایی به دو نوع حمل خرده بار و حمل فول بار تقسیم بندی می شود.
1. روش حمل و نقل دریایی کانتینری
کانتینر به یک محفظه ی مقاوم فلزی گفته می شود که برای نگهداری و حمل کالاها به کار می رود. این محفظه چندین بار قابل استفاده است و در ابعاد مختلف از کوچک تا بسیار بزرگ تولید می شود. اندازه های رایج کانتینرها در حال حاضر ۱۰ فوت، ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند.
حمل و نقل کانتینری به ویژه برای جابه جایی بار در مسافت های طولانی دریایی بسیار مؤثر است و هزینه های جابه جایی را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
از دیگر مزایای مهم کانتینرها می توان به انعطاف پذیری، سرعت بیشتر در حمل و نقل و ایمنی بالای آن ها اشاره کرد.
به همین دلیل، امروزه روش حمل کانتینری بخش عمده ای از حمل و نقل دریایی را تشکیل می دهد. کانتینرها براساس نوع استفاده به دسته های مختلفی تقسیم می شوند.
در این باره بیشتر مطالعه بفرمایید، کلیک نمایید: حمل کانتینری
2. روش حمل فله ای (Bulk) در حمل و نقل دریایی
در روش حمل فله ای، کالاهایی که بسته بندی ندارند جابه جا می شوند و برای برخی از آن ها نیاز به مخازن ویژه ای وجود دارد.
یکی از مزایای این روش، سرعت بالای تخلیه به دلیل عدم نیاز به بسته بندی و هزینه کمتر آن است.
کشتی های بزرگ فله بر برای حمل مواد فله ای به کار گرفته می شوند و این کشتی ها به دو نوع فله بر خشک و فله بر مایع تقسیم می شوند.
در کشتی های فله بر خشک، از مخازن مخصوص برای حمل کالاهایی مانند غلات، سیمان و سنگ آهن استفاده می شود.
در مقابل، کشتی های فله بر مایع دارای محفظه هایی برای جابه جایی مایعاتی نظیر نفت، گازهای مایع LPG و LNG و مواد شیمیایی هستند.
از انواع کشتی های فله بر می توان به کشتی های ساده، سنتی، بدون جرثقیل، خودتخلیه گر و کشتی های مناسب آب های داخلی اشاره کرد.
در این باره بیشتر مطالعه کنید: حمل بار فله (Bulk) چیست؟
3. حمل بار با کشتی بارج یا دوبه
یکی دیگر از روش های حمل و نقل دریایی ، حمل بار با کشتی بارج یا دوبه است. کشتی بارج نوعی شناور بدون موتور است که برای جابه جایی محموله های سنگین و حجیم به کار می رود.
این کشتی برای حرکت نیاز به کشنده دارد و عمدتاً در حمل و نقل کالاها از طریق کانال های آبی و رودخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
در حمل و نقل دریایی، کشتی دوبه معمولاً در مسافت های کوتاه به کار گرفته می شود و به تخلیه و بارگیری محموله ها در بنادر کمک می کند.
از ویژگی های مثبت این روش می توان به وجود فضای نگهداری ایمن برای بارها، توانایی عبور از مناطق کم عمق و تنگه ها، امکان حمل جرثقیل و هزینه های اقتصادی اشاره کرد.
انواع پرکاربرد این نوع شناورها شامل کشتی های کرجی باراکس و شناورهای ماشینی است.
در این باره بیشتر مطالعه بفرمایید: حمل بار بارج یا دوبه
4. روش حمل و نقل دریایی RO-RO
روش رول-آن / رول-آف (Ro-Ro) به‌ویژه برای حمل و نقل وسایل نقلیه و ماشین‌آلات سنگین طراحی شده است که قابلیت حرکت بر روی عرشه کشتی را دارند.
این شیوه ساده و بدون پیچیدگی، نیاز به جابجایی‌های اضافی را کاهش می‌دهد و خطرات ناشی از آسیب‌دیدگی را کم کرده، فرآیند بارگیری و تخلیه را تسریع می‌بخشد.
نتیجه‌اش، صرفه‌جویی چشمگیر در هزینه و زمان است.
به‌عنوان نمونه، صنعت خودروسازی جهانی به طور گسترده از این روش بهره می‌برد؛ جایی که تولیدکنندگان خودروها، کامیون‌ها و اتوبوس‌ها را با کشتی‌های ویژه‌ای که برای حمل ایمن طراحی شده‌اند، به نقاط مختلف دنیا ارسال می‌کنند.
در صورت تمایل بیشتر مطالعه کنید: روش حمل و نقل دریایی RoRo
5. حمل بارهای عمده در حمل و نقل دریایی
روش حمل بارهای عمده برای انتقال دریایی محموله های حجیمی استفاده می شود که بسته بندی ندارند.
آهن آلات و فلزات سنگین از طریق کشتی های مخصوص بریک بالک به این روش جابه جا می شوند.
6. حمل مستقیم در حمل و نقل دریایی
در روش حمل مستقیم، از دیگر روش های حمل و نقل دریایی ، کالاها مستقیماً از مبدأ به مقصد ارسال می شوند، بدون نیاز به تغییر کشتی یا بارگیری مجدد.
از مزایای آن می توان به صرفه جویی در زمان و کاهش هزینه های انتقال اشاره کرد.
بیشتر مطالعه کنید: مزایا و معایب حمل و نقل دریایی
7. حمل غیرمستقیم در حمل و نقل دریایی
در روش حمل و نقل دریایی غیر مستقیم، کالاها به طور مستقیم به مقصد نرفته و ابتدا به بندری واسطه یا کشتی دیگری انتقال یافته و سپس مجدداً به سمت مقصد ارسال می شوند.
این روش شامل دو نوع کراس استافینگ و ترانسشیپ یا حمل ترکیبی است.
8. روش حمل کراس استافینگ
کراس استافینگ یکی از رایج ترین روش های حمل و نقل دریایی است که نقش کلیدی در صادرات و واردات از طریق مسیرهای آبی ایفا می کند.
برخی بنادر به دلیل محدودیت های خود، توانایی تخلیه و بارگیری مستقیم برخی کالاها را ندارند. برای حل این مسئله، از روش کراس استافینگ استفاده می شود.
در این روش، کشتی ها در منطقه ای خارج از بنادر توقف می کنند و بارها به وسیله کشتی های کوچکتر جابه جا می شوند تا فرآیند تخلیه در بنادر به آسانی صورت گیرد.
در این باره بیشتر مطالعه بفرمایید: کراس استاف چیست؟
9. روش ترانشیپ و حمل ترکیبی در حمل و نقل دریایی
در مواردی که تخلفات یا مشکلات گمرکی باعث ممنوعیت ورود کالا به کشور مقصد شود، تاجران و بازرگانان برای صادرات و واردات باید به قوانین کشور مقصد آگاه باشند.
برای مواجهه با مشکلات احتمالی در مسیر ترانزیت کالا، روش ترانشیپ و حمل ترکیبی کاربرد دارد.
درباره ترانشیپ بیشتر بخوانید.
این روش امکان ارسال محموله های چندمقصدی به مناطق نزدیک و تغییر حامل را فراهم می کند.
در این روش، کالاها ابتدا به یک کشور واسطه حمل می شوند و سپس از آنجا به مقصد نهایی منتقل می گردند.
اگر نیاز به یک روش غیرمستقیم برای حمل دریایی دارید، ترانسشیپ گزینه مناسبی است که با واسطه گری در جابه جایی محموله ها، به شما کمک می کند.
در کشور واسطه، امکان تبدیل حمل و نقل دریایی به حمل و نقل زمینی یا هوایی وجود دارد.
این فرآیند شامل بارگیری و تخلیه دو مرحله ای است که با افزایش هزینه و زمان، امکان جابه جایی کالاها بین کشورهای مختلف را فراهم می سازد.
برای کشورهایی که تحت تحریم هستند، این روش بسیار مفید و کارآمد است.
10. روش حمل دریایی خرده بار یا گروپاژ در حمل و نقل دریایی
روش حمل خرده بار، از دیگر روش های حمل و نقل دریایی ، مناسب کالاهایی است که حجم کمی دارند و فضای کامل یک کانتینر را پر نمی کنند.
کالاهای سبک و کم حجم مانند تجهیزات صنعتی و معدنی کوچک، نمونه های تجاری، دستگاه های حساس و لوازم شخصی را می توان با استفاده از روش گروپاژ به مقصد ارسال کرد.
11. حمل دریایی فول بار در حمل و نقل دریایی
حمل و نقل کانتینری فول بار (FCL) زمانی اتفاق می افتد که محموله های یک فرستنده به‌طور انحصاری یک کانتینر را اشغال می کند. این روش برای ارسال های بزرگ و حجیم که صرفه جویی در هزینه در اولویت است، ایده‌آل است.
کانتینرهای مورد استفاده در ارسال های FCL معمولاً شامل کانتینرهای ۲۰ فوت، ۴۰ فوت و ۴۰ فوت های کیوب هستند که هر کدام برای حجم های مختلف بار طراحی شده اند.
یکی از مزایای برجسته حمل و نقل FCL، کاهش احتمال آسیب به کالاها است؛ زیرا کانتینرها در مبدا مهر و موم می شوند و تنها در مقصد باز می شوند.
علاوه بر این، FCL از نظر هزینه به ازای هر واحد اقتصادی تر است و به همین دلیل انتخاب برتر کسب‌وکارهایی است که حجم بار کافی برای پر کردن یک کانتینر دارند.
به‌عنوان مثال، یک خرده فروش بزرگ مبلمان جهانی می‌تواند از FCL برای حمل مقادیر زیادی مبلمان از تولیدکنندگان آسیایی به مراکز توزیع در اروپا استفاده کند و از مزایای اقتصادی و امنیتی این روش بهره‌مند شود.
منبع:
